Korps Insulinde
Op 14 mei 1940 begon in Groot-Brittannië de wederopbouw van de Nederlandse krijgsmacht. Dit was kort na de overgave. Dit leidde in januari 1941 tot de oprichting van de Koninklijke Nederlandse Brigade (KNB). Later met de toevoeging ‘Prinses Irene’. De belangrijkste Nederlandse kolonie, Nederlands-Indië, was toen nog vrij.
Nederlands-Indië
Op 7 december 1941 brak de oorlog met Japan uit. Er waren plannen om een bataljon van de Prinses Irenebrigade naar Nederlands-Indië te sturen om de verdediging te versterken. De eerste groep vertrok op 10 januari 1942 naar ‘de Oost’. Dit was een detachement van ongeveer 150 man.
In Colombo (Sri Lanka) stopte de reis. Japan had Nederlands-Indië bezet. Daarmee was de reis van het detachement schijnbaar zinloos geworden.
Wachten op Sri Lanka
Een nieuwe opdracht bleef uit. De frustratie van de Nederlandse militairen groeide met de dag. Toch ging het detachement nog niet terug naar Nederland. De regering en de legerleiding broedden op een bijzonder plan. Ze konden van het detachement weliswaar geen gewone gevechtseenheid maken, maar een deel van de mannen leende zich voor ‘speciale operaties’ in Nederlands-Indië.
Dat plan kreeg goedkeuring. Het grootste deel van het detachement vertrok daarna naar Groot-Brittannië of Australië. Een kleine groep vrijwilligers bleef achter in Azië.
Speciaal trainingskamp
De achterblijvers vertrokken naar een speciaal trainingskamp. Daar leerden ze alles wat nodig was voor inzet in Nederlands-Indië. Op het programma stonden onder meer amfibische operaties, ‘silent killing’ en het gebruik van explosieven. Er was er uiteraard speciale aandacht voor taal- en volkenkunde. Het gros van de militairen was namelijk nooit in Nederlands-Indië geweest.
Na hun opleiding kwamen zij onder bevel van de Netherlands Special Operations. Deze eenheid voerde commandoacties in Nederlands-Indië uit. De naam van de eenheid was Korps Insulinde. De officiële oprichtingsdatum is 1 augustus 1942.
In actie
Na een half jaar kwam het Korps Insulinde voor het eerst in actie. De operaties waren niet altijd succesvol. Toch lukte het soms om waardevolle inlichtingen te verzamelen. Tot sabotage en organisatie van geregeld verzet tegen de Japanse bezetter kwam het nauwelijks.
In het laatste oorlogsjaar werd het Korps Insulinde versterkt voor nieuwe operaties. Hier waren ook verschillende commando’s van No. 2 (Dutch) Troop bij. Het Japanse leger capituleerde op 15 augustus 1945. Verschillende groepjes van het Korps Insulinde waren toen nog actief op Sumatra.
Het korps werd in 1946 opgeheven, maar daarmee kwam er geen einde aan de ‘commandogeschiedenis’ in Nederlands-Indië.