F-35 Lightning II-jachtvliegtuig

De F-35 Lightning II is een multimission gevechtsvliegtuig. Dit betekent dat het toestel gelijktijdig verschillende taken kan uitvoeren. De F-35 vervangt het F-16-jachtvliegtuig, in gebruik sinds 1979. Het is een zogenoemd ‘vijfde generatie gevechtsvliegtuig’ met een uitgebreider sensorenpakket dan vorige generaties en stealth-eigenschappen. Dit maakt het minder zichtbaar voor (vijandelijke) radar. De F-35 wordt nog vaak JSF genoemd, of Joint Strike Fighter.

Het kan dat actuele informatie nog niet is toegevoegd op deze pagina.

Lees ook: Nieuwe munitie F-35's vergroot slagkracht (5 juni 2023), Defensie versterkt vuurkracht met raketartillerie en langeafstandswapens (3 april 2023) en Defensie koopt versneld 6 extra F-35-gevechtsvliegtuigen (24 juni 2022)

Vergroot afbeelding De eerste 2 Nederlandse F-35's tijdens overtocht vanuit de VS naar Nederland.
De eerste 2 Nederlandse F-35's tijdens overtocht vanuit de VS naar Nederland (2016).

De 6 hoofdmissies die de F-35 moet kunnen uitvoeren zijn:

  • Offensive counter air/sweep: het bevechten van luchtoverwicht door het aanvallen van vijandelijke vliegbases en vliegtuigen (boven vijandelijk grondgebied);
  • Defensive counter air/cruise missile defence: het behouden van luchtoverwicht door inkomende aanvallende vliegtuigen en kruisraketten aan te vallen (luchtverdediging). Hier valt ook bewaking van het eigen luchtruim onder (QRA-taak);
  • Suppression/destruction of enemy air defences (SEAD/DEAD): het onderdrukken/vernietigen van vijandelijke luchtafweersystemen en bijbehorende commando- en vuurleidingssystemen op de grond;
  • Air interdiction: het aanvallen van logistieke en communicatielijnen diep in vijandelijk gebied. Dit zijn lange-afstandsmissies die om een groot bereik en zelfbescherming vragen;
  • Close air support: het verlenen van directe steun aan grondtroepen die in contact zijn met vijandelijke troepen. Grote precisie en snelheid is cruciaal, bijvoorbeeld om slachtoffers onder eigen troepen te voorkomen;
  • Non-traditional intelligence, surveillance, reconnaissance: het verzamelen van inlichtingen, het bewaken van een gebied en het uitvoeren van verkenningsmissies (met behulp van de eigen sensoren). Het delen van deze informatie en inlichtingen met eigen troepen op de grond maakt hier deel van uit.
Vergroot afbeelding Sergeant 1 wapentechnicus Arno laadt het GAU-22/A-snelvuurkanon met 181 25mm-patronen.
Sergeant 1 wapentechnicus Arno laadt het GAU-22/A-snelvuurkanon met 181 25mm-patronen.

Bewapening

Op de pagina vliegtuigbewapening vindt u meer informatie over de bewapening van het F-35-gevechtsvliegtuig.

Sensoren

Om bijvoorbeeld de wapens te geleiden en informatie te verzamelen heeft de F-35 verschillende sensoren:

  • de AN/APG-81-radar, een geavanceerde radar die over verschillende frequenties uitzendt en daardoor moeilijker te detecteren is;
  • een infrarood doelzoeker onder de neus;
  • het AN/AAS-37 waarschuwingssysteem; verschillende sensoren verspreid over het toestel waarschuwen voor naderende radar- én infraroodgeleide raketten. Laatstgenoemde raketten richten zich op de hitte van de uitlaat van de F-35. Het andere type zoekt zijn doel met een eigen radar.
Vergroot afbeelding Achteraanzicht met naverbrander aan. F-35 tijdens vlucht vanaf Edwards Air Force Base om boordkanon te testen (oktober 2018).
F-35 tijdens vlucht vanaf Edwards Air Force Base om boordkanon te testen (oktober 2018).

Stealth

De stealth-eigenschappen van de F-35 zijn het best als de bewapening onder de huid van het toestel zit. Afhankelijk van een missie en de dreiging is het mogelijk wapens extern te monteren. Door de stealth-eigenschappen is de F-35 moeilijker te detecteren door vijandelijke radar. Zo kan het toestel gemakkelijker ongezien vijandelijke doelen naderen. Dit geeft de F-35 een groot voordeel tijdens luchtgevechten. Daarnaast kan het toestel makkelijker vijandelijke stellingen en radarsystemen ontwijken.

Technische informatie F-35

  • fabrikant: Lockheed Martin
  • aantal: 52 (gepland)
  • lengte: 15.67 meter
  • spanwijdte: 10.67 meter
  • aantal ophangpunten: 11 (4 intern, 7 extern)
  • leeg gewicht: 13.198 kilo
  • maximaal take off gewicht: 30.886 kilo
  • motorvermogen: 40.000 Lbs
  • snelheid:
  • bereik: 2.200 kilometer (zonder bijtanken)

Nederland heeft 46 F-35A-toestellen gekocht. Een bestelling voor 6 extra toestellen volgt in 2022. Het gaat om de CTOL-versie (conventional take off and landing). Deze start en landt op normale banen. De versie die verticaal kan starten en landen (F-35B/STOVL) en die voor vliegdekschepen (F-35C/CV) zijn niet door Nederland aangeschaft.

  • STOVL: short take off and landing
  • CV: carrier version

Naar Nederland

In 2015 en 2016 testten de VS, Groot-Brittannië en Nederland de F-35 uitgebreid. In 2017 werden de meer bijzondere mogelijkheden van het vliegtuig getest. Het operationele testprogramma is in 2022 afgerond. De eerste 2 F-35's kwamen halverwege 2016 (tijdelijk) naar Nederland. Het land maakte toen kennis met het toestel, vooruitlopend op de definitieve komst in 2019. 

Air System

Met de F-35 kocht Nederland het zogenoemde Air System. Dit omvat onder meer bijbehorende simulatoren, reservedelen en infrastructuur, meet- en testapparatuur en opleidingen.