Prinsjesdag en militair ceremonieel

De derde dinsdag in september en groot militair ceremonieel horen bij elkaar. Aan de plechtigheden op Prinsjesdag doen vele Defensiemedewerkers mee. Op deze pagina krijgt u een indruk van de ceremoniële ondersteuning die Defensie levert voor Prinsjesdag. 

Symbool voor bescherming

De aanwezigheid staat symbool voor de bescherming die Defensie dagelijks biedt aan de vrijheid, democratie en een sterke rechtstaat.

Video: inzet Defensie tijdens Prinsjesdag

Op de derde dinsdag van september is het Prinsjesdag. Op deze dag, de opening van het nieuwe parlementaire jaar, verzorgt Defensie het militaire ceremonieel in Den Haag. Dit staat symbool voor de bescherming van onze vrijheid, democratie en een sterke rechtsstaat. 

Op Prinsjesdag worden zo'n 2.000 militairen uit alle krijgsmachtdelen op verschillende plaatsen in Den Haag ingezet. Als ere-afzetting langs de route, erewachten bij het paleis en de Koninklijke Schouwburg en voor de minuutschoten op het Malieveld.

De voorbereidingen beginnen al vroeg in de ochtend. Eenheden verzamelen bij het ADO-stadion, waar de ceremoniële tenuen hangen. Ook de vaandelwachten doen hier hun intrede. Manschappen van het bereden deel verzamelen op Renbaan Duindigt, waar de paarden hun ceremoniēle tuigage krijgen. 

De marechaussee begeleidt de bussen naar verschillende plekken in de stad. Eenheden die de ere-afzetting langs de route vormen gaan naar de Parkstraat, waarna ze in gereedheid worden gebracht. De Gele Rijders worden begeleidt naar de Koekamplaan. Daar vormen zij de Saluutbatterij die wordt geīnspecteerd door de plaatsvervangend Gouverneur der Residentie. 

Ook de erewachten, inclusief de vaandelwachten, stellen zich op. Bij de Koninklijke Schouwburg staat de Vaandelwacht der Mariniers. En bij het Paleis Noordeinde die van de luchtmacht. De erewachten en de ere-afzetting worden geïnspecteerd door de Gouverneur der Residentie. 

Zodra de Koninklijke Stoet vanaf Paleis Noordeinde vertrekt geeft de Saluutbatterij minuutschoten af. Alleen de koetsen rijden door tot de Koninklijke Schouwburg. Het militaire bereden- en voetgedeelte slaan eerder af, richting de Lange Vijverberg, voor de rustopstelling. De paradecommandant bij de Koninklijke Schouwburg geeft het commando aan de kapelmeester om eerbewijzen af te geven. 

Na het uitspreken van de troonrede vertrekt de Koninklijke Stoet weer richting Paleis Noordeinde. De Saluutbatterij geeft gedurende de rijtoer opnieuw minuutschoten af. De commandanten geven opdracht tot het afrollen van de ere-afzettingen bij de schouwburg en langs de route. 

De koninklijke stoet arriveert bij het Paleis Noordeinde, waarna de bekende balkonscène plaatsvindt. De rest van de stoet rijdt verder naar de koninklijke stallen. Daarmee komt de inzet van Defensie op Prinsjesdag tot een einde. Een eervolle taak waar we met recht trots op zijn.

Saluutschoten Gele Rijders

Vast ritueel op Prinsjesdag in Den Haag zijn de saluutschoten door een batterij Gele Rijders. Vanaf het vertrek van de koning vanaf Paleis Noordeinde tot aan de Koninklijke Schouwburg, en ook tijdens de route terug vuren de artilleristen elke minuut een schot af. Dat gebeurt op het Haagse Malieveld.

Koninklijke Stoet

Vanwege een grote verbouwing van het Binnenhof gaat de Koninklijke Stoet niet naar de Ridderzaal maar vanaf 2022 naar de Koninklijke Schouwburg. Op weg naar de Koninklijke Schouwburg zit de koning met de koningin in een koets, getrokken door 8 paarden. Ook de Prinses van Oranje rijdt mee in de stoet.

Vergroot afbeelding Infographic Koninklijke Stoet Prinsjesdag 2023.

In de Koninklijke Stoet is Defensie ruim vertegenwoordigd. De Koninklijke Militaire Kapel Johan Willem Friso loopt met de Regimentsfanfare ‘Garde Grenadiers en Jagers’ voorop. Militairen van onder andere de cavalerie, het Garderegiment Grenadiers en Jagers en van de Koninklijke Marechaussee zijn onderdeel van de bereden ere-escorte. Ook de militaire muziek laat zich horen op deze eerste dag van het parlementaire jaar. Verschillende fanfarekorpsen en kapellen begeleiden stoet en militairen of staan langs de route. Alle eenheden worden voorafgegaan door een commandant, en soms ook adjudant(en).

Ere-afzetting

Als de koning Paleis Noordeinde verlaat speelt het Orkest Koninklijke Luchtmacht het Wilhelmus. De luchtmacht vormt ook de erewacht bij het paleis. Langs de hele route staan honderden militairen van alle krijgsmachtdelen opgesteld. Met hun persoonlijk wapen brengen zij een eregroet op het moment dat de koning in de koets voorbijrijdt.

Koninklijke Schouwburg

Bij de schouwburg staan onder meer detachementen van het garderegiment Fuseliers Prinses Irene (met de felrode jassen), het Garderegiment Grenadiers en Jagers en de Nederlandse Defensie Academie opgesteld als ere-afzetting.

Het Korps Mariniers vormt met vaandel en vaandelwacht de erewacht voor de schouwburg. Als de koning en koningin uit de koets stappen maken ze een buiging. Ze beantwoorden dan de groet van het vaandel. De Marinierskapel speelt het Wilhelmus. Marechaussees vormen een dubbelpost voor de ingang van de Koninklijke Schouwburg.

Voorbereidingen

Op Prinsjesdag moet alles vlekkeloos verlopen. Dat kost voorbereiding. Zo meet het kledingbedrijf van Defensie alle ceremoniële tenues aan.

Ook oefenen is noodzakelijk. Vooral de paarden moeten wennen aan geluiden die ze normaal niet horen. Het Cavalerie Ere-Escorte oefent daarom altijd enkele dagen van tevoren op het Scheveningse strand. Schoolkinderen mogen daar gillen zo hard als ze willen. Militairen zorgen voor harde knallen. Het levert altijd mooie plaatjes op.