Succesvolle lancering Noors-Nederlandse nanosatellieten (video)

De Noors-Nederlandse nanosatellieten ‘Birkeland’ en ‘Huygens’ zijn vandaag met succes in een baan om de aarde gebracht. Met deze kleine, goedkope satellieten kan een nauwkeurigere locatiecapaciteit worden ontwikkeld voor radars. Hiermee behouden Nederland en Noorwegen hun zelfstandige informatiepositie. Het bedrijf SpaceX voerde de lancering uit vanaf Cape Canaveral Space Force Station in Florida.

De satellieten zijn niet veel groter dan een pak melk. Het betreft een doorontwikkeling van de apparatuur op de BRIK II, de eerste satelliet die vorig jaar met succes werd gelanceerd. Met beide nieuwe satellieten is ook ervaring op te doen in het besturen. Dit kan niet met de BRIK II. De satellieten worden vanuit Noorwegen bestuurd en krijgen taken van Noorse en Nederlandse operators.

De namen van de nanosatellieten zijn verwijzingen naar de Noorse natuurkundige Kristian Olaf Birkeland en de Nederlandse astronoom Christiaan Huygens. Het systeem vliegt in tandemformatie op zo’n 550 kilometer hoogte in een baan om de aarde, op een onderlinge afstand van 15 à 25 kilometer. Hierdoor kunnen de satellieten tegelijk signalen opnemen en specifieke radarsystemen detecteren en identificeren.

Video: Lancering van de nanosatellieten

De Koninklijke Luchtmacht start 2023 vroeg en goed. Vandaag lanceren we 2 observatiesatellieten. We doen dat niet alleen, we doen dat samen met Noorwegen. Internationale Europese samenwerking. Ook onze nationale partners zijn betrokken. TNO en NLR zorgen voor de extra innovatieve impuls. Een kleine stap voor de mensheid, maar een grote stap voor de luchtmacht en Defensie. 

We staan op Kennedy Space Centre waar we juist succesvol de 2 satellieten hebben gelanceerd: de Birkeland en de Huygens van het MilSpace-programma. Deze satellieten zijn in staat met speciale antennes om radiosignalen op te vangen en ook een geolocatie van die radiosignalen te bepalen. Dus, het zijn 2 satellieten, ze vliegen in formatie, het signaal komt in een bepaalde hoek binnen en we hebben ook een tijdsverschil tussen de 2 satellieten. En daarmee kunnen we nog nauwkeuriger de postie bepalen waar het radiosignaal vandaan komt. 

Het MilSpace-project is een project dat valt onder de SMART MLU, Memorandum of Understanding, wat is opgezet tussen Nederland en Noorwegen. En waarin we gezamenlijk kijken hoe we innovatieve payloads in space kunnen krijgen. Het is geweldig. Het is geweldig om deel uit te maken van dit team en om gezamenlijk tot dit product te kunnen komen. Het is een lange weg geweest, met best een paar hobbels. Want ja, het is rocket science. En het neerzetten van zo'n satelliet is ook technisch een uitdaging. Maar om dit ook op een legale manier voor elkaar te krijgen, om ervoor te zorgen dat dus 2 landen eigenaar kunnen zijn van deze satellieten, dat heeft behoorlijk wat voeten in de aarde gehad. En om dit dan toch zo voor elkaar te krijgen en nu de satellieten de lucht in te zien gaan, geweldig!

Groeiende dreiging

De groeiende dreiging van staten die andere staten de vrije toegang tot de ruimte ontzeggen, vraagt om weerbare en betaalbare ruimtecapaciteiten. Nederland ontwikkelt die samen met kennisinstituten en internationale partners binnen de NAVO, EU en/of samen met een ander land. Nederland en Noorwegen zijn strategische partners en hebben beide een hoogtechnologische industrie. Dit leidde tot de ontwikkeling en lancering van microsatellieten. Hiermee demonsteren de landen nu hun research en development-capaciteiten.

Vergroot afbeelding De nanosatelliet van de Koninklijke Luchtmacht, de BRIK II.
Archieffoto van de BRIK II.

Nichecapaciteit

De satellieten zijn ontwikkeld binnen het MilSpace2-programma. Dit is een samenwerkingsproject tussen de Nederlandse en Noorse ministeries van Defensie, het Noorse FFI, NanoAvionics en de Nederlandse kennisinstituten NLR en TNO. Het MilSpace2-project zorgt op termijn voor een strategische en operationeel relevante nichecapaciteit. 

Strategic Mutual Assistance in Research and Technology’ (SMART), militair gebruik van de ruimte (MilSpace) en wetenschappelijke en technologische samenwerking zijn elementen uit de overeenkomst tussen de Noorse en Nederlandse ministeries van Defensie.

Ruimte cruciaal

Ruimtetoepassingen zijn onmisbaar voor krijgsmachten. Denk aan navigatie, positie-en tijdsbepaling, communicatie, observatie en intelligence, surveillance and reconnaissance. Militaire operaties gebeuren steeds meer op basis van informatiegestuurde netwerken, met daaraan gekoppeld de genoemde functies. Satellieten en/of satellietsystemen zijn daarin een cruciaal onderdeel. Informatiegestuurd optreden en ontwikkeling van ruimtecapaciteit zijn ook speerpunten in de Defensievisie 2035.