Ook nieuwe Amerikaanse Defensieminister dringt aan op grotere verantwoordelijkheid bondgenoten
De Defensieministers van de NAVO hebben vandaag en gisteren voor het eerst overlegd met hun nieuwe Amerikaanse collega Lloyd Austin III. De nieuwe Amerikaanse regering brengt een nieuw gezicht, een andere toon, maar grotendeels dezelfde boodschap: alle bondgenoten hebben een verantwoordelijkheid om te komen tot een eerlijke lastenverdeling binnen de NAVO. Ook de missies in Afghanistan en Irak staan nog steeds hoog op de agenda.
Minister Ank Bijleveld-Schouten: “De toon was constructief. De nieuwe regering van de Verenigde Staten gelooft in de NAVO en het gezamenlijke belang van samenwerking. Positief is ook dat president Biden in zijn eerste week artikel 5 uit het NAVO-verdrag bevestigde, onze veiligheidsgarantie. Hiermee beloven de bondgenoten elkaar te verdedigen. Een aanval op 1 is dus een aanval op allen.”
Gat met bondgenoten groeit
Maar de Verenigde Staten blijven er bij de andere bondgenoten wel op hameren om hun uitgaven te bewegen richting de NAVO-norm. Afspraak is dat bondgenoten 2% van het bruto binnenlands product (BBP) besteden aan defensie uitgaven. Het gemiddelde van de Europese bondgenoten was in 2020 1,81%, maar vertoont een stijgende trend. Naast ‘cash’ worden er ook ‘capabilities’ en ‘contributions ’ verwacht, zo stelde Austin.
Nederland verwacht in 2021 1,49% van het BBP bij te dragen. Daarmee raakt Nederland verder achterop bij andere bondgenoten. Met de huidige begroting nemen de Nederlandse uitgaven na 2022 zelfs verder af (absoluut en procentueel). Het verwachte Nederlandse BBP-percentage voor 2024 is 1,37%.
Bijleveld: “Het gaat om het verhaal achter het percentage. Het debat moet worden gevoerd over wat veiligheid onze samenleving waard is en welke risico’s de samenleving wil nemen. Zonder extra investeringen nemen die namelijk toe.” Het huidige kabinet geeft vergeleken met de vorige kabinetsperiode € 1,7 miljard extra per jaar uit aan Defensie. Als het BBP gelijk blijft is daarbovenop volgens Bijleveld ongeveer € 4 miljard extra per jaar nodig om in 2024 op het verwachte gemiddelde van 1,9% van de Europese NAVO-bondgenoten uit te komen.
Militaire aanwezigheid Afghanistan
Een ander heet hangijzer was de militaire aanwezigheid in Afghanistan na 1 mei 2021. De VS en de Taliban sloten eerder een akkoord over voorwaardelijke terugtrekking van alle buitenlandse troepen per mei 2021. Het Afghanistan-beleid van de regering Biden is nog onbekend. Bijleveld benadrukt dat besluiten over de NAVO-aanwezigheid in Afghanistan door alle bondgenoten gezamenlijk moeten worden genomen. Ook mag terugtrekking niet ten koste gaan van behaalde resultaten.
Voorlopig wordt rekening gehouden met meerdere scenario’s, waaronder een toenemende dreiging voor buitenlandse troepen. Op verzoek van Duitsland houdt Nederland daarom 80 extra militairen achter de hand voor extra force protection.
Operatieplan Irak herzien
De ministers stemden verder in met het herziene operatieplan voor de NAVO-missie Irak (NMI). De missie gaat naast het ministerie van Defensie meer Iraakse veiligheidsorganisaties trainen en adviseren. Het plan gaat er vanuit dat het aantal personen voor de missie op korte termijn van 500 naar 1.000 gaat. Het Nederlandse kabinet heeft op dit moment een mandaat om tot eind 2021 ongeveer 20 personen bij te dragen.