Staatssecretaris: regels veilig verwerven materieel moeten worden gevolgd

De regels voor het veilig verwerven en gebruiken van materieel moeten worden gevolgd. Hier moet meer aandacht voor komen. Dat benadrukt staatssecretaris Christophe van der Maat in reactie op het onderzoek van de Inspectie Veiligheid Defensie (IVD) over een ongeval met een Zodiac-boot in november 2020. 2 militairen van het Korps Commandotroepen (KCT) raakten destijds zwaar gewond toen de bodem ontplofte van de rubberen verkenningsboot die zij met lucht vulden.

Vergroot afbeelding Bij een van de boten van dit type Zodiac ontplofte in 2020 de bodem.
Bij een van de boten van dit type Zodiac ontplofte in 2020 de bodem.

Volgens de IVD is de hogedrukbodem van de boot ontploft, nadat de militairen deze met perslucht bijvulden. De inspectie constateert dat tijdens het opblazen vermoedelijk de beschermdop nog op het overdrukventiel van de bodem zat. Dat leidde tot overdruk in de bodem. Als gevolg van de overdruk, in combinatie met de belasting van bemanning en belading, ontplofte de bodem.

De IVD constateert dat er te weinig aandacht was voor instructies om veilig met de Zodiac te kunnen werken. Daarnaast waren de risico’s van het (bij)vullen van de Zodiac geen onderdeel van de risico-inventarisatie en -evaluatie. Mogelijke risico’s bleven zo onderbelicht. Van der Maat erkent dat hier fouten in zijn gemaakt.

De IVD beveelt aan dat Defensie bij het inkopen van nieuw materieel een uitgebreide risicoanalyse uitvoert. Om zo vast te stellen of het materieel geschikt is voor de beoogde taak en op een veilige manier kan worden gebruikt. Ook moeten de risico’s en procedures bekend zijn bij gebruikers. Hoewel dit al beleid is, moet er volgens Van der Maat dus meer aandacht komen voor het nakomen van deze regelgeving.

Verder blijkt maanden eerder een vergelijkbaar ongeval te zijn geweest bij de Maritime Special Forces (MARSOF). De lessen die bij dat onderzoek zijn geleerd, zijn echter niet gedeeld met de commando’s of met andere gebruikers van vergelijkbare boten. Defensie gaat daarom in lijn met het advies van de IVD het proces van het delen van risico’s met gebruikers van vergelijkbaar materieel evalueren en  verbeteren.

Eerdere maatregelen

In reactie op het ongeval zijn binnen Defensie al verschillende maatregelen genomen. Zo is direct na het ongeluk besloten tot nader order geen gebruik meer te maken van de Zodiac-boten. Verder heeft de vaarschool van het KCT een instructievideo opgenomen, waarin de procedures worden uitgelegd. Ook is de risico-inventarisatie en -evaluatie voor de Zodiac geactualiseerd. Hierin staan de risico’s van het hanteren van het (bij)vulsysteem expliciet vermeld.

Aanzienlijke impact

Het ongeval heeft een aanzienlijke impact op beide zwaargewonde militairen. Een van hen heeft er blijvend letsel aan overgehouden. Defensie blijft met hen in contact en blijft hen waar mogelijk zorg bieden.