Prioriteer en specialiseer in gezamenlijke defensiecapaciteiten
Nederland wil zich zoveel mogelijk richten op de ontwikkeling van capaciteiten die zowel de EU als de NAVO ten goede komen. In het zogenoemde Strategisch Kompas moet daarom voldoende aandacht zijn voor het planningsproces en specialisatie. Dit kwam onder meer ter tafel in Lissabon tijdens de informele EU Raad Buitenlandse Zaken met de ministers van Defensie.
Het strategisch kompas geeft richting aan het veiligheids- en defensiebeleid van de EU voor de komende 5-10 jaar. De Unie neemt steeds meer verantwoordelijkheid voor haar eigen veiligheid. Ze stimuleert dan ook de gezamenlijke ontwikkeling van defensiecapaciteiten, bijvoorbeeld via het Europese Defensiefonds.
Minister Ank Bijleveld-Schouten is voorstander van het stellen van duidelijke prioriteiten. Het is zaak om de meest noodzakelijke capaciteiten als eerste op orde te krijgen, zodat de EU zijn militaire taken goed kan uitvoeren.
De minister pleitte verder voor meer aandacht voor specialisatie binnen zowel de NAVO als de EU. Elk land focust zich op bepaalde capaciteiten en een type inzet. Van die meerwaarde moet de EU volgens haar meer gebruik maken. Dat verhoogt het gezamenlijk effect en de kwaliteit van optreden. Als voorbeeld noemde ze de maritieme samenwerking tussen Nederland en België op het gebied van onderhoud en training.
Cyber
Een sterk voorbeeld van de EU-samenwerking is een deze week succesvol afgeronde cyber-alarmeringsoefening. Poolse en Litouwse overheden waren doelwit van een complexe cyberaanval. De training toonde dat de EU in staat is hierop snel en krachtig te reageren. Zogeheten Cyber Rapid Response Teams testten de reactietijd, het (grensoverschrijdende) besluitvormingsproces en de effectiviteit. De teams bestaan uit experts van verschillende landen, waaronder Nederland.
Afrika
De Raad sprak ook over samenwerking met Afrika. Op de agenda stonden onder meer de EU-trainingsmissies op het continent, de onlangs opgerichte Europese vredesfaciliteit (EPF) en het concept Coordinated Martime Presences (CMP). Deze nieuwe EU-instrumenten zullen de slagkracht en effectiviteit van het Europese defensiebeleid vergroten. De EPF regelt de financiering van EU-missies en ondersteuningsmaatregelen voor vredesoperaties van derde landen (zoals de Afrikaanse Unie). Het zal de effectiviteit van missies zeker verhogen, stelt Bijleveld.
Via het CMP delen schepen van EU-lidstaten in een bepaald gebied informatie en zal aan capaciteitsopbouw bij partnerlanden worden gedaan. Hiermee versterkt de EU haar rol op gebied van maritieme veiligheid. Een eerste pilot is actief in de Golf van Guinee, waar nu veel piraterij plaatsvindt.