Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht: "2023 is het jaar om daad bij het woord te voegen"
Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht (IGK) luitenant-generaal Frank van Sprang heeft zijn jaarrapportage en een themarapport over grensoverschrijdende opmerkingen aangeboden aan minister Kajsa Ollongren en staatssecretaris Christophe van der Maat. Beide rapporten zijn vandaag naar de Kamer gestuurd.
De IGK valt te vergelijken met de ombudsman, maar dan voor Defensie. Hij bezocht vorig jaar 57 keer ‘de werkvloer’ om in gesprek te gaan met medewerkers over hoe zij het werk beleven en wat er beter kan. Ook woonde hij 76 veteranenactiviteiten bij en bezocht hij bedrijven waar reservisten werken. In zijn jaarrapport gaat de IGK in op 4 thema’s: het nieuwe HR-systeem, de behoefte om processen te vereenvoudigen, veiligheid en de uitvoerbaarheid van taken.
Aandachtspunten
Op personeelsgebied moet wat hem betreft nu echt de ‘hoepeltjescultuur’ worden losgelaten. Hiermee bedoelt hij dat personeel vaak eerst aan tal van vastgelegde eisen moet voldoen, voordat er doorgroei mogelijk is. “Deze methode is een doorn in het oog van personeel.” Volgens de IGK is meer maatwerk van belang, voor iedereen. “Niet iedereen wil doorstromen naar hogere rangen, omdat hij of zij content is met de specialistische functie. Een deel van de populatie vindt zingeving belangrijker dan doorstroom.”
Een ander speerpunt van de IGK is het vereenvoudigen van processen. Een deel van de medewerkers geeft aan dat processen te stroperig en bureaucratisch zijn, en alles ‘dichtgeregeld’ is. “Het opmerkelijke is dat we hierbij niet echt naar ons eigen handelen kijken. Echter, als we de wereld willen verbeteren, moeten we bij onszelf beginnen,” aldus de IGK.
Voor wat betreft het derde thema ‘de uitvoerbaarheid van taken’ is volgens de IGK een grote stap in de goede richting gezet met extra budget voor Defensie. Dat is terug te zien in de Defensienota 2022 en in het bereikte arbeidsvoorwaardenakkoord vorig jaar zomer. Met betrekking tot het thema ‘Veiligheid’ ziet de IGK binnen Defensie een toenemende bewustwording. Maar, zo stelt hij, het is en blijft een organisatie met hoog risico-activiteiten. Een dominant onderwerp van het afgelopen jaar was de sociale veiligheid. “Mede door de hoge werkdruk krijg ik meldingen over omgangsvormen die de werksfeer negatief beïnvloeden.”
Themarapport grensoverschrijdende opmerkingen
De IGK bood naast zijn jaarrapportage ook een themarapport aan. Hierin gaat hij dieper in op grensoverschrijdende opmerkingen binnen Defensie. Uit het onderzoek van de IGK, onder ruim 600 respondenten, komt naar voren dat 1 op de 3 respondenten grensoverschrijdende opmerkingen heeft ervaren tijdens het werk. Het gaat dan om seksueel getinte, discriminerende en intimiderende/kleinerende opmerkingen en schelden.
Vrouwelijke medewerkers krijgen vaker een grensoverschrijdende opmerking dan mannelijke medewerkers. In de helft van de gevallen werd een opmerking gemaakt door iemand met een hogere rang of functie. De IGK stelt voor het thema ‘grensoverschrijdende opmerkingen’ sterker terug te laten komen in opleidingen en trainingen. Ook adviseert hij meer aandacht voor bewustwording en meldingsbereidheid.
Elke ervaring met grensoverschrijdende opmerkingen is er één te veel. Defensie blijft stappen zetten om te verbeteren; het onderzoek van de IGK is opnieuw een belangrijk signaal. De resultaten vinden dan ook een plek in de lopende verbeterinitiatieven. Mede dankzij de rapporten van de commissies Van der Veer en Giebels uit 2018 staat sociale veiligheid bij Defensie hoog op de agenda. Zo beschikt Defensie over een verbeterd integriteitsbeleid, een integriteitsorganisatie, een onafhankelijk meldpunt en een set aan maatregelen ter bevordering van diversiteit en inclusiviteit.