Inleiding

Daarom nemen landen binnen de NAVO extra maatregelen om hun bescherming op orde te brengen. Ook binnen de Europese Unie is er momentum om gezamenlijk de veiligheidsarchitectuur te versterken. Europese landen willen beter in staat zijn hun inwoners te beschermen. Nederland investeert voor het eerst in jaren fors in Defensie, zodat we onze veiligheid samen met onze bondgenoten kunnen verdedigen.

Door de defensiesamenwerking te versterken, wordt Europa een krachtiger partner in de trans-Atlantische relatie en geopolitiek een geloofwaardiger speler. Nu is het moment om met onze bondgenoten werk te maken van gezamenlijke ontwikkeling, inkoop, onderhoud van materieel en training van personeel. Door meer standaardisatie verhogen we de interoperabiliteit. Immers, militaire samenwerking valt of staat met het vermogen van onze systemen en eenheden om zonder beperkingen samen op te treden.

De Russische invasie van Oekraïne staat weliswaar scherp op het netvlies, maar is zeker niet het enige type dreiging dat zich opdringt. Steeds vaker blijkt er sprake van een hybride machtsstrijd: desinformatie beïnvloedt dagelijks onze democratieën en toenemende cyberaanvallen zijn een continue bedreiging voor vitale infrastructuur en processen. De ontwikkeling van grootmacht China zorgt ervoor dat de Verenigde Staten de focus verschuiven van Europa naar Azië. Langs de randen van Europa worden instabiliteit en extremisme gevoed door de effecten van klimaatverandering en ontoereikend overheidsbeleid. Binnen ons Koninkrijk zorgen georganiseerde criminele organisaties voor ondermijning van de rechtstaat en extremer geweld op straat. De situatie in ons buurland Venezuela leidt tot geopolitieke spanningen in het Caribisch gebied. Daarnaast zijn in het hele Koninkrijk de effecten van extreme weersomstandigheden merkbaar.

De krijgsmacht staat in dienst van Nederland om onze vrijheid, veiligheid en welvaart te beschermen. De diversiteit en complexiteit van dreigingen maakt duidelijk dat de krijgsmacht in uiteenlopende scenario’s snel en daadkrachtig moet kunnen worden ingezet, vaak op meerdere plekken tegelijk, als onderdeel van internationale samenwerkingsverbanden en onder wisselende omstandigheden. We kunnen ons niet slechts op één bepaalde dreiging of één bepaald soort optreden richten. Dat vraagt veel van onze mensen en juist bij ons personeel zit de grote kracht van Defensie. Onze mensen staan altijd klaar; in Nederland en overal in de wereld, waar en wanneer dat van hen wordt gevraagd. Door extra middelen beschikbaar te stellen kiest het kabinet voor het bouwen aan een  toekomstbestendige krijgsmacht. We investeren in onze mensen, door ze betere arbeidsvoorwaarden te bieden, door ze goede en voldoende collega’s en ontwikkelmogelijkheden te geven én door ze met modern materieel veilig hun werk te laten doen.

Gekozen focus

Defensie transformeert naar een moderne, technologisch hoogwaardige organisatie met een sneller reactievermogen, groter aanpassingsvermogen en betere gevechtskracht, handelend op basis van de beste informatie. Nederland kan niet zelfstandig onze veiligheid, vrijheid en welvaart beschermen. Dat hoeft ook niet. Als lid van de NAVO en de EU zijn we, samen met landen die onze waarden delen, ingebed in 2 sterke en elkaar versterkende bondgenootschappen. Bij de investeringen in Defensie kiezen we daarom voor capaciteiten die, binnen de samenwerkingsverbanden, van meerwaarde zijn. Omdat ze aansluiten bij onze kwaliteiten en omdat ze aansluiten op de behoeften van de NAVO of de EU. Samen staan we sterk tegen de gevaren die zich aandienen.

Om keuzes te maken, brengen we focus aan. Allereerst wordt de basis van de krijgsmacht versterkt. Daarmee worden de gereedheid, inzetbaarheid en wendbaarheid zo snel mogelijk verhoogd. Concreet betekent dit het verbeteren van de arbeidsvoorwaarden voor ons personeel, een verdere versteviging van de bedrijfsvoering en versterking van de operationele ondersteuning van de gevechtseenheden, zoals:

• Ophoging van de inzetvoorraden.
• Versterking van de luchttransportcapaciteit.
• Versterking van de geneeskundige keten.
• Uitbreiding van vuursteuncapaciteiten.
• Uitbreiding van de capaciteiten voor intelligence surveillance en reconnaissance (ISR).

Naast het fundament wordt de gevechtskracht versterkt. De nadruk hierbij ligt op het multidomein optreden: het gezamenlijk bereiken van effecten. Zo wordt de geïntegreerde lucht- en raketverdediging versterkt, met uitbreiding van de grondgebonden luchtverdediging en het aantal jachtvliegtuigen, evenals aanschaf van langeafstands- en precisiewapens, die ook vanaf fregatten en onderzeeboten kunnen worden ingezet. Om snel te kunnen reageren op crisissituaties, worden de special operations forces van de marine en landmacht versterkt met ondersteunende eenheden en middelen, zoals speciale helikopters. Bovendien breidt Defensie capaciteiten uit die een bijdrage leveren aan de nationale veiligheid, waaronder de bescherming van vitale infrastructuur en processen. De concrete keuzes voor de defensieonderdelen in het kort:

• Voor de marine en de luchtmacht ligt de nadruk op het vergroten van de eigen slagkracht, waarmee in internationaal verband een grotere bijdrage kan worden geleverd aan de gezamenlijke afschrikking en aan het optreden in het hoogste deel van het geweldsspectrum.
• Voor de landmacht ligt de nadruk op verdere integratie met de Duitse landmacht en het vergroten van de gezamenlijke slagkracht. Er wordt geïnvesteerd in de noodzakelijke ondersteuning, zodat bataljons sneller en zelfstandiger kunnen optreden in de volle breedte van het geweldsspectrum.
• Voor de marechaussee ligt de nadruk op informatietechnologie, opleidingsmogelijkheden en ondersteuning van het landoptreden en nationale taken. Zo kan Defensie ook voorzien in de grotere ondersteuningsbehoefte van de civiele autoriteiten.

Bouwen aan de krijgsmacht van de toekomst

Het bouwen van een toekomstbestendige krijgsmacht kost tijd. Na eerdere bezuinigingen vraagt de inmiddels ingezette groei veel van onze mensen en (bedrijfsvoerings)processen. Defensie ziet als geen ander de noodzaak om snel en op verantwoorde wijze deze groei te realiseren en zet daar ook vol op in. De komende jaren gaat Defensie de volgende effecten bereiken:

1. Hogere gereedheid en inzetbaarheid: eenheden moeten op sterkte zijn, opgeleid, getraind en voorzien van de juiste ondersteuning met voldoende voorraden, zodat ze sneller, vaker en langer ingezet kunnen worden. Dit vraagt onder andere investeringen in ons personeel, het hart van de organisatie. Zij verdienen een goede beloning en een veilige en prettige werkomgeving om zich te kunnen richten op hun unieke werk.
2. Gerichte verbetering van de gevechtskracht: de krijgsmacht moet in staat zijn om te vechten en te winnen. Dat schrikt af en draagt bij aan het voorkomen van een gewapend conflict.
3. Meer wendbaarheid: Defensie moet zich sneller kunnen aanpassen, zelfstandig en in internationaal verband, aan dreigingen en crisissituaties die zich plotseling aandienen. Innovatie is daarbij noodzakelijk om het steeds veranderende speelveld bij te kunnen houden.

De transitie van de krijgsmacht zal onderhevig zijn aan veranderingen in onze omgeving. Ongeacht of dat veranderingen zijn in de veiligheidssituatie, op de arbeidsmarkt, door het klimaat of door moderne technologieën: Defensie zal zich hier op aanpassen, zodat we vorm kunnen geven aan de krijgsmacht van de toekomst. Door betere binding met de samenleving en creatieve oplossingen op bijvoorbeeld  het gebied van werving en behoud van personeel, zullen we wijzigende omstandigheden kunnen opvangen. Met het oog op de toekomst moet Defensie ook noodzakelijke moderniseringen doorvoeren. Dat betekent dat over de hele linie ingezet wordt op informatiegestuurd optreden, automatisering en robotisering, cyber(security), elektronische oorlogvoering en (aanwezigheid in) de ruimte. Maatregelen op het gebied van verduurzaming zijn onderdeel van onze bedrijfsvoering en worden steeds meegenomen.

Sterker Nederland, veiliger Europa

Door de ambities en de daaraan gekoppelde investeringen van dit kabinet, voldoet Nederland in 2024 en 2025 aan de NAVO-norm om 2% van het bruto binnenlands product (bbp) aan Defensie uit te geven. De structurele verhoging van de defensie-uitgaven is € 5 miljard. Na 2025 komt Nederland onder die norm uit, maar profiteert van de koerswijziging die is ingezet. Een sterker Nederland op het terrein van Defensie draagt bij aan een veiliger Europa, waar we onlosmakelijk deel van uitmaken.

Verder lezen?

Ga naar de volgende pagina. Of ga terug naar de overzichtspagina van de Defensienota 2022.