Slag om Javazee herdacht: ‘Deze les mogen we niet vergeten’

80 jaar geleden kwamen tijdens de Slag om de Javazee zo’n 2.000 marinemannen om, onder wie ruim 900 Nederlanders. Zij streden met Amerikanen, Australiërs en Britten tevergeefs tegen de Japanners om de verovering van Java te voorkomen. Vandaag werd hier in de Kloosterkerk in Den Haag bij stilgestaan.

Vergroot afbeelding Mensen, onder wie prinses Beatrix, bekijken artefacten.
De artefacten werden eenmalig tentoongesteld tijdens de herdenking.

“De moed en het doorzettingsvermogen van deze mannen vormen een monument in de Nederlandse historie”, zo sprak Commandant Zeestrijdkrachten viceadmiraal René Tas tijdens de herdenking. Hierbij waren onder anderen overlevenden en nabestaanden aanwezig, net als prinses Beatrix en Commandant der Strijdkrachten generaal Onno Eichelsheim.

Tas haalde aan hoe de marinemannen, aangevoerd door schout-bij-nacht Karel Doorman, bij voorbaat kansloos waren. De bemanningen van Hr.Ms. Kortenaer, Hr.Ms. Java en Hr.Ms. De Ruyter gingen strijdend ten onder. “Ze vochten tegen een vijand die niet alleen numeriek sterker was, maar vooral beter bewapend, beter bepantserd en goed op elkaar ingespeeld.“

Vergroot afbeelding Commandant Zeestrijdkrachten viceadmiraal René Tas.
Commandant Zeestrijdkrachten viceadmiraal René Tas sprak tijdens de herdenking.

Krijgsgevangenen

Voor duizenden marinemannen die de slag overleefden, was het daarna nog niet voorbij. Veel van hen werden krijgsgevangen genomen of moesten de kampen in. “Hun strijd was nog niet voorbij”, aldus Tas.

“We herdenken mensen die net als militairen nu bereid zijn door te gaan waar anderen stoppen. Die bereid zijn te vechten voor onze waarden, voor vrijheid, voor democratie, voor ons welzijn en voor onze welvaart. Militairen die, net als de militairen nu, weten dat het volbrengen van de missie voor individuele veiligheid gaat, dat het team belangrijker is dan het individu. Laten we er samen voor zorgen dat deze les niet wordt vergeten. Dat we hen niet vergeten die gestreden hebben voor onze vrijheid.”

Artefacten tentoongesteld

Tijdens de herdenking waren ook 4 artefacten te zien, afkomstig uit de wraklocaties van de Nederlandse schepen. Het gaat om een granaathuls en een afsluiter uit de Kortenaer en een granaathuls en wijnfles van de Java. Dit was eenmalig. De objecten worden hierna tentoongesteld in het Marinemuseum in Den Helder.

Het had nog aardig wat voeten in de aarde om de artefacten naar Nederland te halen. In 2016 werd bij een expeditie van het Karel Doorman Fonds geconstateerd dat de scheepswrakken grotendeels waren verdwenen. De objecten zijn destijds geborgen en jaren later in overleg met Indonesië naar Nederland gehaald.