De stappen in het Nationaal Programma Ruimte voor Defensie

Tijdlijn Ruimte voor Defensie

1. Genomen stappen

   1. 5 juli 2023Start Nationaal Programma Ruimte voor Defensie

      De veiligheidssituatie in Europa en de rest van de wereld is verslechterd. Om Nederlands eigen grondgebied en dat van de NAVO-bondgenoten te beschermen, moet Defensie groeien. Daar is ruimte voor nodig. Staatssecretaris van Defensie kondigde daarom de start aan van het Nationaal Programma Ruimte voor Defensie (NPRD).

   2. 15 december 2023Defensie publiceert NRD

      Zoeken naar een geschikte locatie begint bij beschrijven wat de ruimtebehoeften zijn. Defensie deed dit in de Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD). Daarnaast staat in de NRD welke activiteiten van Defensie (reikwijdte) worden onderzocht en hoe dat onderzoek plaatsvindt (detailniveau).

      Plan- milieueffectrapportage

      Het onafhankelijk ingenieursbureau Antea group onderzoekt de milieueffecten van de verschillende ruimtebehoeften in een Plan- milieueffectrapportage (PlanMER). Denk aan bijvoorbeeld de invloed van een nieuwe munitieopslag of meer vlieguren voor helikopters op de omgeving, natuur, het milieu en geluid.

   3. 18 december 2023 tot 12 februari 2024Reageren op NRD

      Op de NRD kon u tot en met 12 februari 2024 reageren (zienswijze indienen). Er kwamen ruim 2.200 reacties binnen van onder andere burgers, belangenorganisaties, bedrijven, provincies en gemeenten.

      Uit de reacties blijkt dat Nederlanders zich onder andere zorgen maken over de toename van overlast. Maar ze zien ook het nut en de noodzaak van meer ruimte voor de krijgsmacht.

   4. 31 mei 2024Nota van Antwoord

      Defensie reageerde op de reacties (zienswijzen) in een Nota van Antwoord. De informatie is gebruikt om het onderzoek naar ruimte aan te vullen en aan te passen.

   5. Juni en juli 2024Informatiebijeenkomsten en de Nota van Reactie

      Defensie hield in de zomer van 2024 een eerste ronde informatiebijeenkomsten. Deze waren drukbezocht. Defensie vertelde over de ruimtebehoeften en ze luisterde naar opmerkingen uit de omgeving. Op de pagina informatiebijeenkomsten vindt u videoverslagen en presentaties van de avonden terug. In de Nota van Reactie leest u terug wat Defensie heeft gedaan met de opmerkingen.

   6. Oktober tot en met december 2024Gesprekken voorlopige voorkeursalternatieven en meer informatiebijeenkomsten

      De eerste onderzoeksresultaten naar de invloed van een ruimtebehoefte op omgeving, milieu, geluid en natuur zijn gereed. Defensie bespreekt deze voorlopige onderzoeksresultaten met de medeoverheden via zogeheten bestuurlijke overleggen. Daar wisselt Defensie ook ideeën uit over mogelijke andere locaties voor een behoeften (voorkeursalternatieven).

      Defensie houdt in deze periode ook extra informatiebijeenkomsten over behoeften die gaan over groei van bestaande defensieterreinen. En extra informatiebijeenkomsten over nieuwe onderzoekslocaties. U kunt zich hiervoor aanmeld

   7. 23 mei 2025Plan- milieueffectrapportage klaar en vaststellen en reageren op Ontwerp Nationaal Programma Ruimte voor Defensie (NPRD)

      Defensie ronde de Plan-milieueffectenrapportage af. Hierin staan de onderzoeksresultaten van de verschillende ruimtebehoeften van Defensie. Die resultaten worden meegenomen in het meegenomen in het Ontwerp Nationaal Programma Ruimte voor Defensie (NPRD). Daarin staan de voorkeurslocaties van de verschillende ruimtebehoeften. En ook hoe de keuze voor die voorkeurslocaties is gemaakt, bijvoorbeeld met informatie vanuit de omgeving, gemeenten, provincies, bedrijven en stakeholders.

   8. Mei en juli 2025Zienswijzen en informatiebijeenkomsten

      Het kabinet ging akkoord met het Ontwerp Nationaal Programma Ruimte voor Defensie (NPRD). U kon daar en op het Plan-milieueffectenrapport reageren (zienswijze indienen) van 28 mei tot en met 9 juli 2025.

      Defensie organiseerde online en op locatie informatiebijeenkomsten om u te informeren over het Ontwerp NPRD. Daar konden vragen gesteld worden en kon u met medewerkers van Defensie in gesprek.

      De online informatiebijeenkomsten kunt u terugzien op de pagina Informatiebijeenkomsten.

   9. Juli 2025Pro-forma zienswijzen

      Had u 2 weken uitstel gevraagd om te reageren (proforma zienswijze), dan kon u tot en met 23 juli 2025 uw definitieve zienswijze indienen. 

   10. 8 september 2025Notaoverleg NPRD

       8 september was er een notaoverleg over het Nationaal Programma Ruimte voor Defensie met verschillende Kamerleden.

2. Vervolgstappen

   1. September 2025

      Alle reacties (zienswijzen) op het ontwerp van het Nationaal Programma Ruimte voor Defensie (NPRD) en het bijbehorende milieueffectrapport (planMER) zijn administratief verwerkt.

   2. Oktober 2025

      De reacties (zienswijzen) worden zorgvuldig beantwoord. De antwoorden worden gebundeld in een zogenoemde Nota van Antwoord die als bijlage mee zal worden gestuurd met de definitieve nota NPRD.

   3. November 2025

      Gesprekken met provincies en gemeenten omtrent de definitieve nota NPRD die eind dit jaar naar het Kabinet zal worden gestuurd, vinden plaats. Hierbij zijn uiteraard de reacties (zienswijzen) en advies MER-commissie in meegenomen.

   4. December 2025

      Defensie biedt de definitieve nota NPRD aan het kabinet aan. Het kabinet beslist dan over 45 locaties die na zorgvuldig onderzoek en inspraakronden de meest geschikte locaties zijn met de minste impact op de leefomgeving.

      Voor 9 specifieke ruimtebehoeften geldt dat er aanvullend onderzoek nodig was. Dat onderzoek was nodig om een goede keuze te kunnen maken voor de voorkeurslocatie. In de definitieve nota worden deze 9 apart beschreven en als een ontwerpbesluit voorkeurslocaties aan het kabinet gepresenteerd.

      In het eerste kwartaal van 2026 worden de onderzoeken ter inzage gelegd in de specifieke betrokken gemeenten en is het mogelijk om een reactie in te sturen.