Onderzoek naar gang van zaken rond in 1942 gebombardeerde Van Imhoff afgerond

Het kabinet betreurt de houding van de Nederlandse overheid na de Japanse aanval op koopvaardijschip Van Imhoff in 1942. Deugdelijke reddingspogingen bleven uit. Hiervoor en omdat niet eerder rekenschap is afgelegd over het handelen van de Nederlandse autoriteiten biedt het kabinet excuses aan. Dit staat vandaag in een brief aan de Tweede Kamer.

Aanleiding voor het excuus is de uitkomst van het zogeheten Van Imhoff-onderzoek door het Nederlands Instituut voor Militaire Historie. Dat verdiepte zich in de toedracht en nasleep van de scheepsramp. 

411 burgers kwamen om

Het Nederlandse koopvaardijschip werd op 19 januari 1942 op de Indische Oceaan door een Japans vliegtuig gebombardeerd. De Nederlandse bemanning en bewakers verlieten het zinkende schip. De bijna 500 Duitse burgergeïnterneerden in het scheepsruim lieten ze achter. 411 van hen kwamen om.

Deze burgers waren sinds mei 1940 vanwege hun Duitse afkomst in Nederlands-Indië geïnterneerd. Het was de bedoeling hen vanwege de verwachte Japanse aanval op Nederlands-Indië naar interneringskampen in Brits-Indië te brengen.

Slachtoffers krijgen gezicht

Het historisch onderzoek richtte zich onder meer op het gevangen zetten van de burgers. Dat gebeurde puur vanwege hun afkomst, maar was volgens de onderzoekers geoorloofd en verklaarbaar tegen de achtergrond van de Tweede Wereldoorlog. Ook de scheepsramp zelf en de nasleep voor nabestaanden werd bekeken. Verder onderzocht het NIMH de militaire, politieke en juridische context. Ook is actief naar nabestaanden gezocht.

Op een website zijn portretten van de slachtoffers geplaatst, die zijn gemaakt in samenspraak met de nabestaanden. De slachtoffers krijgen daarmee een gezicht en worden zo niet vergeten.

Ernstig leed

De scheepsramp en de nasleep hebben ernstig leed veroorzaakt erkent de regering. “Dat heeft de levens van nazaten ingrijpend en onherstelbaar getekend”, meldt de Kamerbrief. Ministers Ruben Brekelmans (Defensie) en Frank Rijkaart (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) hebben die namens het kabinet ondertekend. 

De ramp met de Van Imhof en het lot van Duitse burgers in Nederlands-Indië, 1940-1945 Ellen Klinkers, Linda Terpstra, Maaike van der Kloet
ISBN 9789024467433