Landmacht geeft duidelijkheid over lot vermiste vliegtuigbemanning (video)
De Bergings- en Identificatiedienst van de Koninklijke Landmacht (BIDKL) is erin geslaagd duidelijkheid te geven over het lot van een Tsjechische vliegtuigbemanning. 5 leden verdwenen nadat de Vickers Wellington T2990 waarin ze zaten in juni 1941 door een Duitse nachtjager was beschoten. Slechts 1 bemanningslid wist het toestel te verlaten voor dit zich bij het Noord-Hollandse Nieuwe Niedorp in de grond boorde.
Op 25 mei vorig jaar begon de tot 17 juni durende berging van het vliegtuigwrak. Ook stoffelijke resten en persoonlijke bezittingen werden geborgen. In het laboratorium in Soesterberg vonden identificatiespecialisten van de BIDKL vervolgens bewijs dat de 5 nog in het toestel zaten. Daardoor staan de bemanningsleden niet meer te boek als vermist.
Eervol afscheid
De 5 Tsjechische bemanningsleden krijgen alsnog een eervol afscheid. Dat is later dit jaar op een militair ereveld van de Commonwealth War Graves Commission in Nederland. In het bijzijn van hun nabestaanden krijgt de Tsjechische crew er een laatste rustplaats.
De berging maakte deel uit van het Nationaal Programma Berging Vliegtuigwrakken. Dat heeft tot doel vermiste vliegtuigbemanningen uit de Tweede Wereldoorlog te bergen en een genaamd graf te geven op een militair ereveld.
De T2990 was één van de 41 bommenwerpers die in de nacht van 22 op 23 juni 1941 Bremen bombardeerden. Op de terugweg werd het toestel van de Royal Air Force onderschept en neergeschoten.
Video: Berging bommenwerper WO II
[Beeldtekst: Sergeant Robert-Jan, Explosieven Opruimingsdienst]
Het verhaal is eigenlijk zo: de kist is aangeschoten boven Noord Holland door een Messerschmidt-nachtjager. Daarbij is de piloot eruit kunnen komen, zeg maar. Tsjechische bemanning, 6 man aan boord. Van de 6 mannen is er 1 afgesprongen en in het ziekenhuis beland, krijgsgevangen genomen, en de 5 overige bemanningsleden verwachten we hier nog aan te treffen of tenminste die hopen we hier nog aan te treffen. En dat is eigenlijk het hele doel van de hele berging. Want een vliegtuig an sich is eigenlijk gewoon een hoop metaal en dat is in principe geen probleem als dat blijft liggen. Alleen ja, voor wie iedereen het hier doet, de teamspirit is om die bemanningsleden weer terug naar huis te brengen. Dat is eigenlijk het grote doel van de operatie.
[Beeldtekst: Korporaal Wesley, Explosieven Opruimingsdienst]
We zijn hier in Nieuwe Niedorp. We zijn op een verwerkingslocatie. Alle grond van de crashsite wordt hierheen gebracht. De kraanmachinist pakt het op met zijn grote bak, die houdt het onder dat water, die spoelt alle klei door z'n bak heen en alles wat hij overhoudt gooit hij op deze stapel. Vanuit het water wordt het opgezogen en dan komt het hier in deze container binnen. Nou, we zijn nu 10 dagen verder, we zijn al aardig druk aan het zoeken. Je merkt nu dat we dieper zitten met de klei, dus er komt nu veel meer spul van de band af. We komen munitie tegen en vooral heel veel aluminium.
[Beeldtekst: Majoor Bert Aalberts, bergingsofficier Koninklijke Luchtmacht]
In de 2e week hebben wij een persbericht doen uitgaan om aan te geven dat we stoffelijke resten gevonden hebben. En vervolgens gaat het nog een hele tijd duren voordat daar meer duidelijkheid over gegeven zal kunnen gaan worden.
We zijn nu bezig met de laatste restanten van het vliegtuig eruit te halen. Hieronder zit vermoedelijk het motorblok. We hebben er 2 propellers uitgehaald en vanmorgen ook de lifeboat, de dinghy, hebben we uit de vleugel weten te halen. Die kunnen we zo nog wel even laten zien. Het zijn echt de laatste restantjes van het vliegtuig.
Hier boven de rechtermotor, dat is het gedeelte waar we nu zitten, zie je bij nummertje 78 de dinghy. De dinghy is de lifeboat, een hele mooie gele boot, zat nog compleet in z'n verpakking, zat-ie eigenlijk nog in de vleugel vast.
Nou, hier zien we dus mooi de dinghy, mooi in de gele kleur, met hier z'n noodrantsoen, zit er nog steeds mooi in verpakt. Die gaan we zometeen voorzichtig openmaken en kijken wat er nog van over is.
We zijn eigenlijk gewoon laagjes aan het verwijderen met de shovel en elke keer als hij er mooi een klein laagje eraf trekt, zeg maar, dan bekijken wij die laag of er nog wat in zit en dan halen wij het er handmatig uit. Zoals ook dit, een stuk rubber van de brandstoftank, van de selfsealing brandstoftank. We vermoeden dat die in de rechtervleugel heeft gelegen, omdat die lifeboat, die zat in de rechtervleugel. Die hebben we er vanmorgen uitgehaald.
Ja, dan komen we hier aan bij de spuitbak. Daar brengen we dit soort mandjes naartoe. Die vullen we met kleine stukjes aluminium en de wat grotere stukken worden hier ingebracht. Die komen vanuit de put en vanuit de zeef. Dan wordt-ie hierin gezet. Hier ligt ook weer een soort zeef op, een zeefdek ligt hierop. En dan spuiten we alles, onder hoge druk, mooi schoon. En dan wordt het daarna opgeslagen hier in deze container.
Het resultaat is dat we een vrij groot gedeelte van het vliegtuig teruggevonden hebben. En dat heeft ermee te maken dat er vrijwel direct na de oorlog een monument is geplaatst en dat er na de oorlog niet verder naar oude metalen is gegraven. We hebben de verslagen van de Duitse nachtjagerpiloot die het toestel heeft neergeschoten. Het is heel snel in z'n werk gegaan. Hij heeft het toestel tussen de linkermotor en de romp in brand geschoten. Het toestel is vrijwel direct ter plekke neergestort. De enige overlevende heeft ook een boek geschreven na de oorlog en ook zijn rapportage nadat hij uit krijgsgevangenschap is gekomen. Dat hebben wij ook uit de archieven opgedoken. En dat bevestigt dat verhaal dat het eigenlijk heel snel gegaan is. Het toestel is, wat wij hebben kunnen zien aan de wrakdelen, vrijwel loodrecht de grond in gegaan. En gezien de manier waarop het toestel uit elkaar is geklapt is dat toch met een behoorlijke kracht gegaan.
Zo is er aangetroffen: een brandblusser, het merk staat er nog op, Kidde. Deze zat in de vleugel verwerkt. Het is koper-messing en alle tekst en alle codes, wanneer het geproduceerd is, alles staat er nog op. Na 80 jaar in de grond ongeveer. Het is mooi gepreserveerd gebleven.
[Het Nederlandse wapenschild. Linkerhelft beeld kleurt oranje. Beeldtekst: Ministerie van Defensie. Defensie beschermt wat ons dierbaar is.]