Friese tiener centraal in bevrijdingsdagtoespraak minister
To Hofstra, in 1940 een 16-jarig meisje uit het Friese Sneek, legde de oorlog vast. Vanaf de 1e dag bundelde ze krantenknipsels, brieven en bonnen, pamfletten en munten. Vandaag in Wageningen, tijdens de Nationale Herdenking Capitulaties 1945, verhaalde minister Ank Bijleveld-Schouten over deze pientere dochter van de plaatselijke veearts.
To’s oorlogsschriften zijn volgens de minister van onschatbare waarde. “Ze laten ons zien hoe een heel normaal gezin de oorlog beleefde vanuit de ogen van een opgroeiende tiener.” Het werden er totaal 10, geordend naar datum en voorzien van eigen commentaar en gevaarlijke anti-Duitse grappen. Haar vader verstopte ze op oma’s zolder.
To schreef ook over de bevrijding. Over de met vlag en wimpel getooide huizen, de guirlandes op de gevels, oranje sjerpen op paarden. De volgeladen boerenwagens met juichende kinderen, kinderoptochten met meisjes in oranje jurken met witte kraagjes en manchetten, een papieren schortje van rood-wit-blauw en een oranje krans in het haar.
Vreugdevuren
Bijleveld: “Na jaren van avondklok en verplicht verduisterde huizen, werd de straat in de Friese stad eindelijk weer verlicht met lampions. En op 9 mei werden 5 enorme vreugdevuren aangestoken. De hele omgeving werd door de vlammenzee verlicht.”
Inspiratiebron
“Het vuur werd een symbool van bevrijding”, stelde de minister. “We ontketenen het ieder jaar opnieuw op deze historische plek om onze zwaarbevochten vrijheid te vieren en onze bevrijders te bedanken.” Ze benoemde dat de geallieerde troepen ons het licht in de duisternis schonken. “Zij kwamen onvoorwaardelijk voor ons op. Dat maakt deze veteranen een voorbeeld voor ons allen. En ook nu, 76 jaar later, een inspiratiebron om in onzekere tijden weerbaar en moedig te zijn.”
Kwetsbaar
To gebruikte haar oorlogsschriften als docent en 50 jaar na de bevrijding vormde haar werk de basis van een Friestalig kinderboek. Haar stukken zijn nu voor iedereen te lezen, in het Fries Verzetsmuseum en digitaal. “Een nalatenschap die ons nooit laat vergeten hoe kwetsbaar vrijheid is”, aldus Bijleveld.
Bevrijdingsdefilé
Overigens liet de minister vandaag weten dat Defensie toch jaarlijks blijft deelnemen aan het bevrijdingsdefilé in Wageningen. Eerder had Defensie besloten dat nog maar eens in de 5 jaar te doen, vanwege capaciteitstekort. Het gebeurt wel in kleinere vorm dan voorheen, maar volgens Bijleveld “met een representatieve delegatie die eer doet aan onze bevrijders.” Vanwege het coronavirus is er vandaag geen defilé.