Verdediging Nederlands luchtruim
Voor de verdediging van het Nederlandse luchtruim staan altijd 2 bewapende F-16’s paraat. Tot 31 december 2016 bewaakte Nederland alleen het Nederlandse luchtruim. Sinds 1 januari 2017 bewaken België en Nederland afwisselend het luchtruim van België, Nederland en Luxemburg. De jachtvliegtuigen beschermen de Benelux-landen tegen civiele en militaire vliegtuigen waarvan een dreiging uitgaat.
Gevechtsleiders van het Air Operations Control Station Nieuw Milligen (AOCS NM) bewaken permanent het Nederlandse luchtruim en sturen deze F-16’s aan. Zij controleren ook het door de NAVO aangewezen luchtruim boven de Noordzee.
Video: Belgische F-16 onderschept Russisch gevechtstoestel (januari 2018)
Video zonder tekst.
Quick Reaction Alert
De Nederlandse F-16’s staan op Vliegbasis Volkel 24 uur per dag, 7 dagen per week. Dit heet de Quick Reaction Alert (QRA). De QRA komt in actie wanneer een vliegtuig het luchtruim van de Benelux binnenvliegt zonder van tevoren een vluchtplan ingediend te hebben en zonder zich te identificeren. Dit kan gaan om een gevechtsvliegtuig van een ander land, maar ook om een passagierstoestel. Op de vliegbasis staan altijd 2 vliegers en 2 technici klaar.
Onbekend vliegtuig onderscheppen
De F-16’s zijn binnen enkele minuten in de lucht als een melding van AOCS NM binnenkomt. De gevechtsleider stuurt de F-16’s naar het vliegtuig om deze te onderscheppen. Dit heet een scramble. De vliegers proberen dan radiocontact te maken en het toestel op zicht te identificeren. Zij begeleiden het vliegtuig zo lang als nodig. In het uiterste geval kan de QRA de opdracht krijgen om het toestel neer te halen.
Gevechts- en verkeersleiding
De gevechts- en verkeersleiding van de luchtmacht werken vanuit het AOCS NM. De gevechtsleiding is onderdeel van het geïntegreerde luchtverdedigingsstelsel van de NAVO. Zij sturen alle Nederlandse militaire vliegtuigen aan, maar ook delen van de burgerluchtvaart. Dan gaat het om vliegtuigen in het zogenoemde verantwoordelijkheidsgebied van Nederland. Dit zijn delen van het luchtruim boven de Noordzee.
Verantwoordelijkheidsgebied
De aan Nederland toegewezen zone bestaat uit 2 gebieden (zie ook infographic hiernaast):
- Het Nederlandse luchtruim, afgebakend door de nationale grens.
- Een aangrenzend gebied boven de Noordzee, tot zo’n 200 kilometer ten noorden van Leeuwarden. Dit bevindt zich dus buiten de territoriale wateren.
Het Nederlandse deel van het NAVO-verantwoordelijkheidsgebied heet Amsterdam FIR (Flight Information Region).