Militaire top voelt zich klaploper van de NAVO

Geen schepen om grenzen rond Europa te bewaken. Te weinig vaartuigen om explosieven in de Noordzee te ruimen, terwijl die een groot gevaar vormen voor onder meer de visserij. Nul jachtvliegtuigen om snel in te zetten voor verdediging van bijvoorbeeld het NAVO-grondgebied. Schaarste in de IT, gebrekkig materieel en personeelstekorten. Ondanks dat er deze kabinetsperiode € 5,5 miljard bij is gekomen, verkeert de krijgsmacht in zorgwekkende staat. Dat stellen de commandanten van de marine, landmacht, luchtmacht en marechaussee.

Vergroot afbeelding Vice-admiraal Rob Kramer.
Vice-admiraal Rob Kramer.

Minister Ank Bijleveld-Schouten pleit al langere tijd voor tenminste € 4 miljard om het tij bij Defensie te kunnen keren. Ze krijgt nu voor het eerst publiek bijval van haar 4 operationele commandanten: vice-admiraal Rob Kramer (marine), en de luitenant-generaals Martin Wijnen (landmacht), Dennis Luyt (luchtmacht) en Hans Leijtens (marechaussee). Ze doen een boekje open in dagblad Trouw, dat vandaag een interview met het 4-tal heeft gepubliceerd. De militaire top zegt zich te schamen voor de magere bijdrage aan de NAVO en zich klaploper te voelen. “

Vergroot afbeelding Minister Ank Bijleveld-Schouten.
Minister Ank Bijleveld-Schouten.

De commandanten schetsen een duidelijk verhaal over hoe hun onderdelen ervoor staan, ondanks alle investeringen die we de afgelopen periode al hebben gedaan als kabinet. Hun verhaal onderbouwt de noodzaak dat er in de volgende kabinetsperiode 4 miljard extra nodig is om toe te groeien naar het Europees NAVO gemiddelde”, stelt Bijleveld.

Vergroot afbeelding Luitenant-generaal Martin Wijnen.
Luitenant-generaal Martin Wijnen.

Nederland neemt eigen veiligheid voor lief

Alle 4 zien ze met lede ogen hoe Nederland de eigen veiligheid voor lief neemt. Volgens Wijnen waant Nederland zich onkwetsbaar. “Mensen voelen het gewoon niet. We zitten te ver van het oosten af, te ver van het zuiden, om iets te zien van de dreigingen.” Hij zou de Nederlanders dan ook graag eens willen meenemen naar Litouwen, waar nu Nederlandse militairen zijn ingezet. “Daar voelen ze iedere dag de nabijheid van een tegenstander als Rusland, die het niet goed met ons voorheeft.”

Kramer valt hem bij: “Andere landen zien beter dat de wereld geen roze krentenbol meer is. We hebben eerder in de geschiedenis voor een situatie gestaan dat we het aan zagen komen, maar niets deden.” Ook vertelt Kramer dat op de Noordzee regelmatig Russische onderzeeërs varen, die soms een etmaal of meer stilliggen. “Dit zou zomaar boven een datakabel kunnen zijn waar dan met ‘onderwater vehicles’ informatie wordt afgetapt. Er zijn datakabels die rechtstreeks naar de Amsterdamse beurs AEX lopen.”

Vergroot afbeelding Luitenant-generaal Dennis Luyt.
Luitenant-generaal Dennis Luyt.

Schamen

Luyt meent dat er altijd een schok nodig is om dreiging te voelen. “Dat was zo na 9/11, en na de MH17 en de inval op de Krim, en nu weer met corona. Dan pas zien mensen de kwetsbaarheden van onze systemen. Maar als de schok voorbij is, keert de vanzelfsprekendheid terug. Er is geen besef. Alles wat zo goed gaat in Nederland, begint met veiligheid.” De NAVO betitelt hij als veelbetekenend voor die veiligheid. Maar Luyt zegt zich te schamen als de bijdrage per land aan bod komt. “Op die momenten kijk ik even naar mijn schoenen. Van de 27 Europese NAVO-lidstaten bungelen wij in de onderste helft.” Wijnen: “Wij zijn als leden van een voetbalvereniging die geen contributie betalen, en ook nog eens geen bardienst doen.” Luyt: “En als we zelf aan de bar staan laten we anderen het rondje betalen.”

Vergroot afbeelding Luitenant-generaal Hans Leijtens.
Luitenant-generaal Hans Leijtens.

Cyberaanvallen

Los daarvan vormen volgens Leytens cyberaanvallen grote bedreiging. “Die zijn per definitie onzichtbaar. Denk aan Schiphol en wat daar allemaal elektronisch gebeurt, aan controles, toegangssystemen, beveiliging. We hebben het nu in de hand, maar ik durf niet uit te sluiten dat het mis gaat.”

Ondanks een lichte daling aan vacatures, hebben de 4 krijgsmachtdelen verder grote moeite om jongeren, als ze eenmaal ‘binnen’ zijn, vast te houden. “Wie bij de marine begint, denkt aan ‘Join the navy, see the World’. Dat kan ik ze niet bieden als de schepen in Den Helder aan de kade liggen”, zegt Kramer in Trouw. Volgens Luyt begint het met geld. “Je wilt mensen iets kunnen bieden. Dat gaat ook om uitdagende oefeningen over de wereld, moderne arbeidsomstandigheden.”

Pas op uw zaak

Waarom dit interview in Trouw? Kramer: “We vinden collectief dat de mensen wakker moeten worden.” Wijnen: “Als we niets zeggen, blijft iedereen denken dat het wel goed gaat. En geloof me, ik ben overal geweest en veel beter dan in Nederland wordt het niet. Word dus geen freerider. Pas op uw zaak”, waarschuwt hij Nederland.