Defensienota 2022: Sterker Nederland, veiliger Europa

Defensie gaat flinke stappen zetten om Nederland sterker te maken, Europa veiliger en de NAVO krachtiger. In de Defensienota 2022 die vandaag werd gepresenteerd staat hoe. Bijvoorbeeld:

  • Voorraden munitie, brandstof en uitrusting worden vergroot.
  • Arbeidsvoorwaarden voor het personeel verbeteren.
  • De vuurkracht op land, zee en in de lucht wordt vergroot. Onder meer met Pansterhouwitsers en langeafstandsraketten voor fregatten en onderzeeboten.
  • Een bataljon van 11 Luchtmobiele Brigade wordt omgevormd naar een supporteenheid voor special operations forces. Voor deze elite-eenheden wordt ook een helikoptereenheid ingericht.
  • Er komen 6 extra F-35’s. De hele vloot krijgt modernere wapens.
  • Het aantal onbemande verkenningsvliegtuigen (MQ-9 Reaper) verdubbelt tot 8. En ze worden bewapend.
  • Er komt een marechaussee-eskadron dat onder oorlogsomstandigheden militaire politietaken uitvoert.

Uitgangspunten

Investeringen, vernieuwingen en onderhoud zijn nodig voor de krijgsmacht van de toekomst. Hiermee bouwen we een sterker Nederland, een veiliger Europa en investeren we in een krachtige NAVO en Europese Unie. En beschermen we onze vrijheid, veiligheid en welvaart. Dat is het uitgangspunt van de Defensienota 2022, die minister Kajsa Ollongren en staatssecretaris Christophe van der Maat vandaag naar de Tweede Kamer hebben gestuurd.

Ollongren: “Dit kabinet investeert 5 miljard extra in Defensie. De grootste investering sinds de Koude Oorlog. De dreigingen in de wereld en de oorlog in Oekraïne laten zien dat vrede en veiligheid niet vanzelfsprekend zijn. Met de Defensienota bouwen we aan een wendbare en toekomstbestendige krijgsmacht. Door te investeren in onze mensen, ondersteuning, materieel en samenwerking.”

“Ook veel bondgenoten verhogen hun defensiebudget. Samen moeten we dat slimmer investeren. Door het versterken van de samenwerking wordt Nederland sterker en Europa veiliger. Zo kunnen de Europese landen een grotere verantwoordelijkheid nemen voor de eigen veiligheid. Met de plannen uit de Defensienota gaan we dit doen, samen met onze mensen en partners. Zo kan Defensie beschermen wat ons dierbaar is.”

Defensie moet er staan als het nodig is om de Nederlandse en Europese veiligheidsbelangen te verdedigen. Dat vergt investeringen in een sterke en geoefende krijgsmacht, in personeel én materieel. Het gaat niet alleen om enorme achterstanden in te lopen, maar ook te moderniseren, te vernieuwen en gericht te versterken, en dus toekomstbestendig te zijn. Nederland moet internationaal een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan gezamenlijke afschrikking, tot in het hoogste deel van het geweldsspectrum.

Financiën

Defensie heeft deze kabinetsperiode meer geld te besteden. Het kabinet voegt in totaal in de jaren 2022 tot en met 2025 € 14,8 miljard toe aan de Defensiebegroting. Daarmee voldoet Nederland in 2024 en 2025 aan de NAVO-norm van 2% van het bruto binnenlands product. Vanaf 2026 groeit de begroting structureel met € 5 miljard. Een enorme investering van ongeveer 40% van ons huidige structurele budget. Natuurlijk moeten er nog altijd keuzes worden gemaakt.

De operationele gereedheid en de inzetbaarheid gaan omhoog, de gevechtskracht wordt gericht versterkt en de wendbaarheid van de organisatie wordt vergroot. Dat zijn de effecten die centraal staan in de Defensienota 2022. Verder wordt ingezet op meer internationale samenwerking en het versterken van specialismen.

Daarnaast wordt de slagkracht van Defensie versterkt met de aanschaf van onder meer 6 extra F35’s, 4 extra MQ-9 Reapers en bijvoorbeeld langeafstandsraketten voor de fregatten en onderzeeboten. Ook de verdediging tegen vijandige raketsystemen wordt versterkt door te investeren in Integrated Air and Missile Defense (IAMD).

Investeren in het personeel

Personeel is het hart van Defensie. Daarvoor zijn betere arbeidsvoorwaarden voor het personeel noodzakelijk. Dit niet alleen om mensen te kunnen werven, maar vooral ook om ze te behouden. Net zo belangrijk is het verbeteren van de arbeidsomstandigheden voor onze mensen. Werken met de beste spullen en veel oefenen, waarbij tekorten aan reserveonderdelen, transport en munitie niet constant parten spelen. Trainingen en investeringen zijn een noodzaak om de slagkracht te vergroten en uit te groeien tot een gezonde, moderne en op haar taken berekende organisatie.

Staatssecretaris Van der Maat: “Bouwen aan de krijgsmacht van de toekomst begint bij onze mensen, zoals onze beroepsmilitairen, burgers en reservisten. Daarvoor investeren we in goede arbeidsvoorwaarden, opleidingen en een veilige werkomgeving. Met een creatief en flexibel wervingsmodel en goede voorzieningen voor onze veteranen. Samen met het bedrijfsleven en veiligheidspartners gaan we aan de slag om deze plannen uit de Defensienota uit te voeren.”

Er wordt tussen nu en 2025 een nieuw human resources model ingevoerd. Doel hiervan is om talenten van individuele medewerkers beter te benutten en meer mogelijkheden te bieden voor maatwerk en persoonlijke ontwikkeling. Ook wordt meer perspectief geboden op vervolgstappen in de loopbaan binnen en buiten Defensie. De organisatie gaat in overleg met werkgevers en partners de inzet van reservisten verbeteren om inzet beter te kunnen garanderen wanneer het nodig is.

Vergroot afbeelding Een MQ-9 Reaper.
Defensie schaft meer MQ-9 Reapers aan.

Meer F-35’s en MQ-9 Reapers

De F-35-vloot van de luchtmacht wordt uitgebreid van 46 naar 52 jachtvliegtuigen en voorzien van moderne langeafstand- en precisiewapens. Daarnaast gaat het aantal van 4 MQ-9 Reapers naar 8. De onbemande vliegtuigen worden bovendien bewapend. De Cougar-transporthelikopters worden op termijn vervangen door ‘Medium Utility Helicopters’, die speciale operaties op land en op zee kunnen ondersteunen. De 4 C-130 transportvliegtuigen maken plaats voor 5 nieuwe transportvliegtuigen.

Moderne bewapening marine

De fregatten en onderzeeboten van de marine krijgen nieuwe moderne bewapening. Die systemen moeten bescherming bieden tegen de dreiging van ballistische raketten. Ook het Korps Mariniers krijgt nieuwe bewapening. Het gaat om moderne vuursteunmiddelen, tactische luchtverdedigingswapens en onbemande systemen.

Flexibeler landmacht

Bij de landmacht wordt ingezet op meer snelheid en flexibiliteit. Eenheden die beschikken over eigen specialiteiten zoals gemechaniseerde of gemotoriseerde worden zelfstandiger doordat de logistiek en de gevechtsondersteuning worden versterkt. Bovendien wordt of is alles wat rijdt of rolt gemoderniseerd. De vuursteun wordt versterkt door meer Pantserhouwitsers weer in gebruik te nemen. Dit verhoogt de gereedheid en vooral ook de inzetbaarheid van grondtroepen.

De landmacht versterkt de Special Operations Forces (SOF) in een nieuw Rapid Reaction Command. Hierin integreren het Korps Commandotroepen en 11 Luchtmobiele Brigade. Ook bij de luchtmacht wordt verder ingezet op SOF. Er komt een squadron met specifiek geselecteerd en getraind personeel en adequaat materieel zoals specifieke helikopters om snel en geïntegreerd met andere SOF-componenten te kunnen optreden.

Uitbreiding taken marechaussee

De marechaussee moet beter in staat zijn ook onder oorlogsomstandigheden politietaken uit te voeren. Hiervoor komt er een eskadron dat gespecialiseerd is in de militaire politietaken in het hoogste geweldsspectrum. Dan gaat het om bijvoorbeeld onderzoek naar vermeende oorlogsmisdrijven in vijandelijk gebied.

Vergroot afbeelding Duitse en Nederlandse militairen.
De samenwerking met Duitsland wordt geïntensiveerd.

Meer Europese samenwerking

Europa moet meer verantwoordelijkheid kunnen nemen voor de eigen veiligheid. Europese en internationale samenwerking is nodig om onze veiligheid te waarborgen. Door het gezamenlijk aanschaffen en onderhouden van nieuwe capaciteiten kan Defensie beter met internationale partners samenwerken en slimmer inkopen.

Verder wordt bestaande samenwerking verdiept. De landmacht gaat nog nauwer samenwerken met de Duitse collega’s. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om gezamenlijk versterken en gebruik van vuursteun en overige capaciteiten. Maar ook de verdere digitalisering van landeenheden speelt de komende jaren een grote rol.  

Ook de andere onderdelen halen internationaal de banden aan. Zo treedt de marine in het Caribisch gebied samen op met de Amerikanen en wordt op verschillende gebieden intensief samengewerkt met het Verenigd Koninkrijk, België en Duitsland. Ook wordt met België een binationaal maritiem centrum ingericht dat 24/7 kan opereren.

Ook de luchtmacht werkt al intensief samen met de Belgen. Denk bijvoorbeeld aan de bewaking van het luchtruim van de Benelux. Daarnaast zit Nederland in het F-35-partnerschap met de Europese gebruikers en de VS. Deze landen werken samen op opleidings- en trainingslocaties. De marechaussee werkt sinds jaar en dag mee aan de bewaking van de Schengenbuitengrenzen. Dit gebeurt via het Europese grenswachtagentschap Frontex.

Nieuwe dreigingen en technologie

Eén van de snel toenemende dreigingen waar Nederland mee wordt geconfronteerd, is lucht- en raketdreiging. Innovaties en wapensystemen in dit gebied volgen elkaar in razend tempo op. Defensie versterkt daarom de Integrated Air and Missile Defence (IAMD) op land, op zee en in de lucht. Er wordt bijvoorbeeld een geïntegreerd systeem ontwikkeld, waarmee jachtvliegtuigen, radarsystemen, Air Command and Control en space-capaciteit worden verbonden met fregatten, onderzeeboten en grondgebonden luchtverdedigingssystemen. Hiermee wordt niet alleen Nederland beter beschermd, maar ook het NAVO-grondgebied.

Een andere toenemende dreiging is cyber. Om opgewassen te zijn en te blijven tegen de almaar groeiende cyberdreigingen investeert Defensie ook de komende jaren in digitale slagkracht. Defensie wil meer hoog gekwalificeerde specialisten. Bij het Defensie Cybercommando zijn zij van onmisbare meerwaarde bij iedere militaire operatie.

Tussen leven en dood

Defensie gaat nog meer informatiegestuurd optreden en daarom de kwaliteit van de informatie verbeteren. Goede inlichtingen zijn hierbij essentieel. Die kunnen voor militairen in het veld het verschil maken tussen leven en dood. Het kabinet investeert de komende jaren in het benutten van nieuwe technologie om de Nederlandse en bondgenootschappelijke inlichtingenpositie verder te versterken.