NIMH ontdekt kleurenfilm Olympische Spelen 1936

Een overvol Olympisch Stadion in Berlijn. Wedstrijden van de Nederlandse ruiterequipe, zoals military-cross, dressuur en springrijden. Maar ook een massale Hitlergroet. Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) kreeg in dit Olympisch jaar bijzonder filmmateriaal in handen van de Spelen van 1936.

Vergroot afbeelding Ruiter op paard springt over hindernis
Tonnet met zijn paard Danseuse Rose C.F. in 1936, tijdens de Olympische proef in Amersfoort.

Volgens Stephan Deiters van het NIMH zijn het prachtbeelden. “Het is heel uitzonderlijk dat de film in kleur is. Dat was voor de oorlog zeldzaam en zelfs kort daarna was vooral zwart-wit gangbaar.”

De 20 minuten durende film toont ook het Berlijnse straatbeeld uit die dagen: het drukke verkeer voor de Brandenburger Tor, de wapperende nazi-banieren en een vrachtwagen vol soldaten. En tussen de internationale vlaggen domineren de rode hakenkruisvlaggen aan de boulevard Unter den Linden.

Cavalerie

Het NIMH kreeg de beelden van een collega op de Bernhardkazerne in Amersfoort, van oudsher de thuisbasis van de cavalerie. Deiters: "Een cavalerist daar redde al jarenlang films van de ondergang. Omdat hij op leeftijd raakte, kwam de hele collectie - zo’n 1.000 stuks - bij ons terecht. Deze sprong er meteen uit."

Het is niet bekend wie de beelden schoot, maar Deiters vermoedt iemand uit de ruiterploeg. De paardensport bestond destijds vooral uit militaire ruiters. Dat zou ook verklaren hoe de beelden in Amersfoort terechtkwamen.

Officieren uit ruiterploeg

De officieren Chris Tonnet en Charles Pahud de Mortanges maakten in 1936 deel uit van de Olympische ruiterploeg. Ritmeester Pahud de Mortanges was zelfs 1 van de meest succesvolle vooroorlogse Nederlandse olympiërs. Hij sleept maar liefst 5 keer olympisch eremetaal in de wacht: 4 maal goud en 1 maal zilver. 

Maar beide militairen waren meer dan olympiër. Zo leidde Tonnet tijdens de Meidagen van 1940 met zijn artillerie-eenheid het gevecht tegen Duitse luchtlandingstroepen bij vliegveld Valkenburg. Later ging hij het verzet in en vergaarde inlichtingen voor de Nederlandse regering in ballingschap en de Britse geheime dienst. Hij werd in 1944 opgepakt en ter dood veroordeeld. Maar op zijn transport naar Duitsland wist hij te ontsnappen. Hij zette zijn verzetswerk tot de bevrijding voort. Op 14 november 1946 kwam hij bij een vliegramp op Schiphol om het leven. Postuum werd hij onderscheiden met de Militaire Willems-Orde.

Krijgsgevangen

Pahud de Mortanges richtte na de Nederlandse capitulatie een particulier herstellingsoord voor zieke en gewonde Nederlandse militairen op. In mei 1942 kwam hij als krijgsgevangene terecht in Stanislau. Een medische behandeling aan zijn hand bracht hem tijdelijk terug naar Nederland, maar tijdens de reis terug naar Polen slaagde hij erin uit de rijdende trein te springen. Na een maandenlange tocht kwam hij in februari 1944 aan in Engeland. Daar werd hij ingedeeld bij de Prinses Irene Brigade om datzelfde jaar plaatsvervangend commandant van de eenheid te worden. Met de fuseliers maakte hij de hele bevrijding mee.